Victoria là giáo viên tiếng Anh từng làm việc tại nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Việt Nam, Ai Cập. Trong nhiều năm làm việc, cô đã rút ra một vài cách sử E-book trong các lớp học tiếng Anh sao cho đạt hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu về những kinh nghiệm này của cô và thử áp dụng cho lớp tiếng Anh của bạn nhé.
E-book là gì?
E-book hay còn gọi là sách điện tử là hình thức sách khá phổ biến hiện nay và thuận tiện cho người đọc ở bất kì nơi nào. Chỉ cần một thiết bị công nghệ thông minh như điện thoại, iPad, laptop là người đọc có thể truy cập vào các đầu sách E-book mà mình yêu thích.
Khi Victoria bắt đầu tìm hiểu về E-book để cài vào iPad ở trường, cô nhận ra rằng E-book có nhiều định dạng khác nhau trên một số thiết bị công nghệ. Một vài nhà xuất bản lớn về sách Dạy Ngôn ngữ Anh (ELT – English Language Teaching) đề xuất những định dạng E-book khác nhau trong cùng một loại sách cho các độc giả của mình. Do đó, người đọc cần phải kiểm tra khả năng tương thích giữa E-book với thiết bị mà mình sử dụng trước khi mua sách.
Hiện tại, những cuốn sách điện tử hay cũng tích hợp luôn audio cho người đọc. Với giọng đọc chuyên nghiệp và hiệu ứng âm thanh chất lượng cao, cùng với những hoạt động tương tác thường xuyên với người đọc như: đọc hiểu, từ vựng và ngữ pháp, sách điện tử mang lại thuận tiện cho người sử dụng so với nhiều loại hình khác.
Tuy nhiên, nhiều loại sách điện tử khác mới chỉ đơn giản là một phiên kỹ thuật số của những trang sách giấy – như định dạng PDF – và không có bất kì hoạt động tương tác nào với người đọc, chẳng khác nào một cuốn từ điển hoặc ghi chú. Nhưng may mắn thay, các nhà xuất bản thường dành một số trang miễn phí để người dùng trải nghiệm trước khi quyết định tải về máy.
Làm thế nào để có được E-book?
Một vài sách điện tử về ELT khá phức tạp khi mua về và cài vào thiết bị di động. Một số khác như iBooks, Google Play Books và sách trên Kindle thì lại được mua và tải về rất dễ dàng. Sách Kindle có thể đọc được trên các thiết bị chuyên dụng hoặc qua những ứng dụng dành cho Android hoặc Apple. Ứng dụng Google Play Books và iBooks thì thích hợp với Apple. Một vài đọc giả ELT sử dụng các ứng dụng đọc mà không phải cần đến một “cái máy đọc” (reader). Nhưng có một quy tắc chung trước khi chọn mua sách điện tử là hãy kiểm tra thật cẩn thận trước khi mua, cho dù đó là iBooks, Google Play Books hay những ứng dụng có tích hợp các tính năng phụ.
Tại sao E-book lại tiện hơn sách giấy?
Ngoài tính năng tích hợp audio, các bài kiểm tra tương tác và từ điển, v.v... thì lợi ích tuyệt vời của sách điện tử là có thêm dung lượng. Điện thoại thông minh và máy tính bảng hầu hết đều có chức năng ghi âm và quay video với dung lượng lớn, và thường thì những tính năng này còn đề xuất cho bạn những ứng dụng miễn phí hoặc rất rẻ và có thể liên kết E-book giúp bạn sáng tạo ra những bài học thú vị cho riêng mình. Những tác phẩm của bạn có thể được lưu trữ và chia sẻ dễ dàng qua email hoặc hay hơn nữa là trên blog của lớp bạn. Đây là một điểm cộng cho sách điện tử, vì chúng ta thường mất rất nhiều thời gian và công sức đầu tư vào việc đọc sách.
Làm thế nào để sử dụng E-book một cách thiết thực?
Mỗi người sẽ đọc sách với nhiều tốc độ khác nhau, nên sẽ rất khó khăn nếu yêu cầu học viên dùng chung một E-book hay một quyển sách giấy. Người dạy chỉ nên yêu cầu học viên dùng chung một iPad khi họ cùng nhau làm bài tập.
Sẽ thật may mắn khi môi trường học tập có sẵn bảng trắng hoặc màn hình ti vi lớn trong lớp để học viên tương tác. Người học có thể kết nối iPad của họ tới màn hình để chia sẻ với cả lớp, hoặc gửi phản hồi cho bạn bè vào cuối buổi học, hay thậm chí tiếp nhận và chỉnh sửa các tài liệu/bài tập của giáo viên ngay lập tức. Nếu lớp học không có đủ máy chiếu hay màn hình ti vi lớn thì việc kết nối các thiết bị thông minh như iPad cũng giúp giáo viên và học viên chia sẻ các tài liệu và nhận các phản hồi một cách dễ dàng.
Làm thế nào để học sinh không lướt Facebook và những trang mạng xã hội trong giờ học?
Ngay khi công nghệ kỹ thuật số được đưa vào lớp học, việc làm thế nào để đảm bảo học viên chú tâm vào các hoạt động của lớp học trở thành một mối bận tâm của các giáo viên và phụ huynh. Internet và mạng xã hội đã làm tăng nhiều sự nghi ngại, giáo viên phải chắc chắn rằng học viên đang chú tâm vào bài tập trong sách giáo khoa hơn là vẽ bậy vào những bức hình trong sách.
Để làm được việc này, hãy tạo ra các bài tập khiến học viên cảm thấy thích thú, và cũng chuẩn bị bài tập thêm cho những người luôn hoàn thành nhanh chóng các bài tập được giao. Các hoạt động làm bài nhóm với bạn bè hoặc làm bài trong thời gian quy định thường sẽ làm người học tập trung vào bài tập nhiều hơn.
Thêm vào đó, giáo viên có thể đưa ra các phần thưởng cho học viên như: sẽ đăng tải thành quả của học viên trên blog cũng tạo động lực thúc đẩy cho các học viên khác. Thậm chí là cho phép học viên dành ra năm phút để lướt Facebook như một phần thưởng sau khi họ đã làm tốt một việc gì đó.
Nicky Hockly đã viết một loạt bài về “Hướng dẫn cách học trực tuyến trong một phút” – bao gồm những điều quan tâm của giáo viên về học trực tuyến trên lớp
Bài tập thực hành dành cho kỹ năng Đọc hiểu: Bài tập Pre-reading
Khi muốn khuyến khích người học đọc toàn bộ tài liệu hay một đoạn văn tiếng Anh ngắn (sách giấy hoặc sách điện tử) thì bài tập pre-reading cũng rất quan trọng để kích thích người học.
Trước khi người học nhìn thấy cuốn sách, họ có thể tìm hiểu và làm các bài tập để giúp tạo ra động lực. Một cách để thực hiện được điều này là thông qua WebQuests – trang web chứa các bài học được xây dựng để phù hợp với lớp học, bao gồm hoạt động tìm kiếm trên internet. Một Webquest chứa văn bản PDF có thể được gửi đến các thiết bị của học viên thông qua email. Cả lớp có thể chia sẻ bài tập với nhau thông qua ứng dụng này.
Victoria chia sẻ: “Trước khi đọc một E-book về ELT của Shelley’s Frankenstein, học viên của tôi được gửi một bản sao trên Webquest của cuốn “Digital Frankenstein” chứa thông tin của Mary Shelly và Frankenstein, để giúp họ chuẩn bị trước cho bài kiểm tra sắp tới.”
Bài tập thực hành kỹ năng Nghe
Cả một tuần chỉ tập trung vào kỹ năng Đọc sẽ gây khó khăn trong việc quản lí học viên, đặc biệt nếu học viên chỉ học trong một khoảng thời gian ngắn. Với sách điện tử, kỹ năng Đọc có thể được thay thế bằng kỹ năng Nghe (nghe từng phần hay toàn bài học). Một vài E-book được xây dựng thêm các dạng bài tập nghe hiểu cho học viên.
Thực hành phát âm
Yêu cầu học viên mở một ứng dụng nhận dạng giọng nói như Dragon Dictation, ứng dụng này có thể chạy trên Android và Apple. Ứng dụng này rất đơn giản và chỉ yêu cầu chạm màn hình một lần để bắt đầu mở hoặc tắt ghi âm giọng đọc của mình. Có thể xóa và thu âm lại giọng mình nhiều lần trên cùng một bài đọc.
Người học có thể tập trung ghi âm những từ đặc biệt hoặc cố gắng ghi âm toàn bộ bài học trên E-book. Có thể thu âm mỗi câu một lần (thời gian là 1 phút để thử và hoàn chỉnh câu). Tiếp theo, iPads sẽ chuyển qua câu kế tiếp cho đến khi hết đoạn văn.
Nội dung trong E-book của giáo viên có thể được ẩn đi và học viên được yêu cầu viết chính tả lại phần đó và sửa chữa lỗi sai trong bài viết của mình. Điều này sẽ giúp người học phát hiện lỗi sai, và cả sự mạch lạc giữa văn nói và văn viết. Vì ứng dụng này là miễn phí nên sẽ không sao nếu yêu cầu học viên tải về thiết bị của họ và luyện tập tại nhà nhiều lần.
Ngoài ra, học viên có thể sử dụng một số ứng dụng học tiếng Anh online trên điện thoại của Hội đồng Anh tại đây để rèn luyện tiếng Anh tại nhà.
Bài tập luyện nói
Một vài E-book có chứa bài tập Viết, Đọc, Nghe và Nói gắn liền với những bài thi thực tế. Những bài tập này có thể được khai thác sâu hơn nhờ sử dụng những ứng dụng thu âm giọng nói. Thật khó để học viên tự đánh giá bài tập nói của mình, vì họ tập trung vào làm các dạng bài tập khác nhiều hơn và thường kết thúc một cách dễ dàng.
Trong phần bài tập này, giáo viên nên chụp hình E-book và gửi vào iPad của học viên thông qua một ứng dụng miễn phí tên là Chirp - ứng dụng này cho phép chia sẻ hình ảnh, URLs và những đoạn văn ngắn thông qua âm thanh đến tất cả các iPads gần đó.
Hình ảnh hoặc album ảnh có thể được thêm vào nhiều ứng dụng cho phép người học ghi âm giọng nói thông qua hình ảnh. Có thể dùng ứng dụng Voicethread (Android và Apple) hay Talking Pictures (Android) hoặc SonicPics cho iPad ở trường, vì chỉ cần một lần chi trả khoảng £1.99 thì học viên có thể thoải mái ghi âm mà không bị giới hạn số lần.
SonicPics rất dễ dùng và một khi có hình ảnh, học viên chỉ cần chạm vào nút thu âm. Ứng dụng này cho phép học viên thử qua vài lần và có cơ hội ghi chú lại những lỗi sai, sửa lỗi trước khi nộp bài. Người học được khuyến khích tập trung vào nhiều khía cạnh khác nhau trong bài nói hoặc đưa ra khung điểm như một bài kiểm tra thực sự để giúp học viên đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của mình.
Bài tập luyện kỹ năng Viết
Biến kỹ năng Đọc thành những bài Viết đã không còn là điều mới mẻ, nhưng thay vì viết trên giấy thì yêu cầu sinh viên gửi email cho giáo viên sẽ giúp người dạy dễ dàng hơn trong việc kiểm duyệt, chỉnh sửa và gửi phản hồi lại cho học viên.
Đối với người học tiếng Anh ở cấp độ thấp hơn, những ứng dụng sáng tạo truyện tranh là một cách để khích lệ việc luyện tập kỹ năng Viết và thu hút học viên vào những phần bài tập có trong E-book.
Nhập một (hoặc một vài) ảnh chụp màn hình từ sách điện tử vào một ứng dụng tạo truyện tranh tốt với giá rẻ (ít hơn £1) như Comic Strip it! (dành cho Android) hoặc Photocomic (dành cho Apple). Tạo một bộ truyện tranh với một vài hình ảnh và yêu cầu học viên suy nghĩ và viết lời thoại cho nhân vật vào trong những ô hội thoại.
Giáo viên có thể chia sẻ những câu chuyện này vào blog của lớp hoặc biến chúng thành bài tập cho các phần học khác là một hành động khuyến khích và tạo động lực rất nhiều cho người học.
Tổng kết
Một vài hoạt động ví dụ ở trên đã cho thấy lợi ích của những quyển E-book trong lớp học tiếng Anh. Sách điện tử giúp người học dễ dàng sử dụng các kỹ năng tiếng Anh hơn. Tuy nhiên, vấn đề là giáo viên phải đảm bảo đầu ra của việc học tiếng Anh cho học viên và các hoạt động với E-book phải tương đối đơn giản, dễ thực hiện.
Một vấn đề khác là các E-book dành cho học viên cũng phải có giá cả hợp lí và dễ chuyển đổi. E-book phải đi kèm audio, từ điển, các bài tập từ vựng và ngữ pháp cũng như có phần kiểm tra đọc hiểu nhằm giúp học viên chủ động hơn và có những trải nghiệm tốt hơn.
Thông tin tham khảo:
Các trang web học tiếng Anh hiệu quả của Hội đồng Anh: www.britishcouncil.vn/hoc-tieng-anh/hoc-tieng-anh-truc-tuyen/web-hoc-tieng-anh