Bài thi IELTS Speaking, khác với ba kỹ năng còn lại, yêu cầu thí sinh phải tham gia tương tác trực tiếp với giám khảo nước ngoài. Không đơn thuần là một cuộc đối thoại tiếng Anh thông thường, bài thi có cấu trúc ba phần chặt chẽ cùng thang điểm nghiêm ngặt để đảm bảo người chấm điểm không đánh giá cảm tính, và người được chấm điểm có cơ hội thể hiện chính xác nhất kỹ năng Nói của mình.
1. Các tiêu chí chấm điểm trong bài thi IELTS Speaking
Cách tính điểm phần thi Speaking ở cả dạng thi Academic và General là giống nhau. Thời gian thi thông thường trung bình từ 15-20 phút. Giám khảo sẽ đánh giá phần thể hiện của thí sinh dựa trên 4 tiêu chí sau:
- Fluency and Coherence (Trôi chảy và mạch lạc): Tiêu chí đánh giá khả năng nói lưu loát và sự kết nối các ý trong bài thi của bạn. Đồng thời, tiêu chỉ đòi hỏi sự duy trì độ dài tương đối phù hợp với từng phần thi và trả lời đúng trọng tâm câu hỏi.
- Lexical Resource (Khả năng dùng từ): Tiêu chí đánh giá mức độ sử dụng đa dạng từ vựng thuộc nhiều chủ đề khác nhau, kết hợp chính xác và đúng ngữ cảnh.
- Grammatical Range and Accuracy (Ngữ pháp đa dạng và chính xác): Tiêu chí đánh giá khả năng kết hợp linh hoạt và chính xác nhiều cấu trúc ngữ pháp khác nhau.
- Pronunciation (Phát âm): Tiêu chí đánh giá kỹ năng phát âm, ngữ điệu, tốc độ nói và khả năng trình bày rõ ràng, dễ hiểu.
Mỗi tiêu chí trên sẽ nhận được số điểm từ 0 đến 9 và cộng lại với nhau. Sau đó, giám khảo lấy trung bình tổng sẽ ra được số điểm cuối cùng của bài thi IELTS Speaking.
Tìm hiểu thêm tiêu chí chấm điểm bài thi IELTS Writing tại đây.
2. Hiểu rõ tiêu chí Fluency and Coherence (band 5 đến 9)
| Band 9 | Trình bày lưu loát, hiếm có lặp từ và ngắt quãng. Diễn đạt mạch lạc và kết nối câu một cách chính xác. Phát triển và mở rộng ý chặt chẽ, đúng chủ đề. |
| Band 8 | Trình bày lưu loát, ít lặp từ, ít ngắt quãng để tìm từ. Phát triển chủ đề mạch lạc và chính xác. |
| Band 7 | Nói dài và trôi chảy với cảm giác nhẹ nhàng tự nhiên. Đôi lúc ngắt quãng để tìm từ. Sử dụng từ nối câu linh hoạt và hợp lý. |
| Band 6 | Có sự cố gắng trình bày khá dài. Đôi chỗ thiếu mạch lạc do lúng túng, lặp ý hoặc tự chỉnh sửa. Có sử dụng từ nối câu, ý nhưng nhiều chỗ chưa hợp lý. |
| Band 5 | Tương đối mạch lạc nhưng lúng túng và lặp ý khi nói. Lạm dụng một số cấu trúc liên kết và đánh dấu ý. Lưu loát khi nói câu ngắn đơn giản nhưng ấp úng khi dùng câu phức tạp. |
Tham khảo một số gợi ý để hoàn thiện tiêu chí Fluency and Coherence và nâng band điểm:
- Luyện tập với phương pháp “Mở rộng và xây dựng”
Đừng chỉ ngắn gọn trả lời trực tiếp ý chính của câu hỏi, bạn nên mở rộng và bổ sung thêm những ý phụ liên quan đến câu trả lời ấy. Bạn có thể tự đặt những câu hỏi “WH question” (What, When, Why, Where, Who, How) để phát triển thêm ý và diễn giải câu trả lời của mình phong phú hơn.
- Chú ý đến hệ thống bài nói, đặc biệt là ở Part 2
Khi phần trình bày của bạn có quá nhiều ý, cần sử dụng các từ nối linh hoạt để giám khảo dễ theo dõi. Nhất là ở Part 2, khi bạn có 2 phút để trình bày một chủ đề nhất định, bạn nên chuẩn bị các cấu trúc chuyển ý thông dụng và phù hợp để bài nói của mình thật mạch lạc. - Tham khảo 10 cách để giúp bạn nói trôi chảy hơn tại đây.
3. Hiểu rõ tiêu chí Lexical Resource (band 5 đến 9)
| Band 9 | Sử dụng vốn từ hoàn toàn chuẩn xác và linh hoạt cho mọi chủ đề. Linh hoạt dùng thành ngữ, từ vựng ít phổ biến một cách tự nhiên và chính xác. |
| Band 8 | Vốn từ đầy đủ và linh hoạt đủ đề truyền đạt ý nghĩa chính xác. Dùng thành ngữ, từ ít phổ biến thành thạo, ít lỗi. Paraphrase hiệu quả như yêu cầu. |
| Band 7 | Linh hoạt dùng từ vựng để thảo luận một số lượng đề tài đa dạng. Có sử dụng thành ngữ, từ vựng ít phổ biến, kết hợp từ nhưng mắc một vài lỗi nhỏ. Paraphrase hiệu quả. |
| Band 6 | Vốn từ vựng phong phú, thảo luận chi tiết một số chủ đề và diễn đạt đúng nghĩa. Đôi lúc dùng từ chưa chính xác. Paraphrase tương đối thành công. |
| Band 5 | Có thể nói về các chủ đề quen thuộc hoặc xa lạ nhưng với vốn từ hạn chế. Có cố gắng Paraphrase nhưng chưa trọn vẹn. |
Tham khảo một số gợi ý để hoàn thiện tiêu chí Lexical Resource và nâng band điểm:
- Tăng vốn từ vựng theo chủ đề
Bạn có thể làm đa dạng vốn từ vựng của mình bằng cách học tổng hợp các nhóm chủ đề lớn thường gặp trong bài thi IELTS Speaking, ví dụ như: Science and Technology, Education, Work and Business, Culture, Health, … Sau đó, luyện tập áp dụng vào từng bài thi thử cụ thể để trau dồi phản xạ và sự thuần thục của mình. Tham khảo bí kíp luyện tập từ Hội đồng Anh tại đây.
- Luyện tập Paraphrase hiệu quả
Paraphrase là cách diễn đạt lại ý đã nói phía trên theo một cách khác. Để sử dụng kỹ năng này hiệu quả, bạn cần xây dựng vốn từ và cấu trúc câu đủ phong phú và linh hoạt. Một vài cách cho bạn luyện tập Paraphrase: dùng từ Đồng nghĩa/Trái nghĩa, thay loại từ, thay cấu trúc câu, hay thay chủ ngữ. Quan trọng nhất của Paraphrase là súc tích, bạn nên tránh tình trạng một câu quá dài và lê thê khi nói nhé.
4. Hiểu rõ tiêu chí Grammatical Range and Accuracy (band 5 đến 9)
| Band 9 | Sử dụng các cấu trúc ngữ pháp đa dạng, tự nhiên, chính xác và hợp lý. |
| Band 8 | Khả năng linh hoạt dùng nhiều cấy trúc. Các câu hầu như không có lỗi sai. Chỉ có một vài lỗi không phù hợp hoặc không mang tính hệ thống. |
| Band 7 | Dùng câu phức tạp linh hoạt. Phần lớn bài nói không có lỗi. Vẫn có một ít lỗi ngữ pháp không đáng kể. |
| Band 6 | Có sự phối hợp luân chuyển giữa câu đơn bản và câu phức nhưng chưa linh hoạt. Mắc lỗi sai thường gặp với câu phức. Đôi lúc gây khó hiểu khi trình bày ý. |
| Band 5 | Trình bày cấu trúc câu cơ bản chính xác. Khả năng dùng câu phức tạp bị giới hạn, thường gặp lỗi sai và gây thiếu mạch lạc ý. |
Tham khảo một số gợi ý để hoàn thiện tiêu chí Grammatical Range and Accuracy và nâng band điểm:
- Vững cấu trúc câu đơn và học thêm cấu trúc ngữ pháp phức tạp
Bước đầu, bạn nên tập trung vào những cấu trúc như câu mệnh đề quan hệ, câu điều kiện, liên từ, câu phức miêu tả lí do, câu phức mệnh đề chỉ sự tương phản, nhượng bộ. Sau khi đã thuần thục và vững vàng, bạn mới chuyển qua ôn luyện những cấu trúc phức tạp như câu ghép phức, câu đảo,...
- Sử dụng đa dạng và chính xác thì trong bài nói
Một trong những yếu tố cơ bản về ngữ pháp là dùng thì và chia động từ, bạn nên ôn luyện để tránh lỗi sai. Bạn có thể kết hợp linh hoạt các thì quá khứ, hiện tại, tương lai để làm phong phú bài nói và thể hiện khả năng kể chuyện hấp dẫn của mình. - Không lo sai ngữ pháp với tuyệt chiêu từ Hội đồng Anh.
5. Hiểu rõ tiêu chí Pronunciation (band 5 đến 9)
| Band 9 | Phát âm chuẩn, chính xác. Trình bày dễ hiểu, dễ nghe. |
| Band 8 | Khả năng phát âm thành thạo. Tổng quan dễ hiểu nhưng đôi lúc ngữ điệu địa phương ảnh hưởng nhẹ đến tính dễ hiểu. |
| Band 7 | Đạt được tất cả ưu điểm của Band 6 và vài ưu điểm của Band 8. |
| Band 6 | Các thành tố phát âm được sử dụng đa dạng nhưng chưa kiểm soát và duy trì tốt. Nhìn chung dễ hiểu, có một số lỗi phát âm từ/âm tiết sai. |
| Band 5 | Cách phát âm tương đối truyền đạt được ý cho người nghe. Có một vài ưu điểm như ở Band 6. |
Tham khảo một số gợi ý để hoàn thiện tiêu chí Pronunciation và nâng band điểm:
- Ôn kỹ và hoàn thiện những điểm cơ bản trong phát âm: nguyên âm (vowels), phụ âm chính (consonants), ending sounds (âm đuôi/gió), nhấn âm/câu (stresses), và intonation (ngữ điệu).
- Nghe và lặp lại theo các đoạn hội thoại của người bản xứ qua phim ảnh, âm nhạc.
- Ghi âm và tự nghe lại, hoặc nhờ bạn bè và thầy cô cùng nghe để chỉnh sửa cho bạn.
- Tham khảo bí kíp từ Hội đồng Anh và bắt tay vào thực hành thi thử với Road to IELTS - khóa học trực tuyến mang đến không gian luyện thi sát với bài thi thực tế được phát triển bởi các chuyên gia IELTS hàng đầu của Hội đồng Anh.
Xem toàn bộ cách đánh giá của 4 tiêu chí trên đây từ Band 1 đến 9 bằng cách nhấn vào đây.