‘Đấu tranh vì bình đẳng giới cũng có thể thú vị đến thế ư? Không thể tưởng tượng rằng người ta có thể tổ chức những sự kiện vì bình đẳng giới sôi động, đầy cảm hứng, cuốn hút và thấm thía đến thế. Những bài phát biểu khai mạc lay động lòng người, khiến ai cũng tìm thấy mình trong đó. Không âm nhạc, không có màn biểu diễn nào trong chương trình khai mạc, chỉ có tiếng nói của những người phụ nữ truyền cảm hứng luôn phải dừng lại vài giây nhường cho âm thanh của tiếng vỗ tay.’ Lê Thị Thúy Hoàn - Trưởng phòng Đối ngoại và Phát triển dự án Bảo tàng Phụ Nữ Việt Nam chia sẻ nhân chuyến tham dự Hội nghị thượng đỉnh Women of the World Festival and Summit từ ngày 9–12 tháng Ba 2018 tại Vương quốc Anh do Hội đồng Anh tại Việt Nam tài trợ.
Women of the World (WOW)
Năm thành lập: 2010
Nơi thành lập: London, Anh
Mục tiêu hoạt động: Tri ân thành tựu của phụ nữ; Khuyến khích hoạt động văn hóa, nghệ thuật đấu tranh chống lại bất bình đẳng giới
Số lượng thành viên tham gia: hơn 1,5 triệu phụ nữ
Chuyến đi Anh như một món quà đầy bất ngờ đến từ Hội đồng Anh tại Việt Nam và WOW London nhân kỷ niệm 25 năm Hội đồng Anh có mặt tại Việt Nam và 45 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Vương quốc Anh. Nhờ sự hỗ trợ cực kỳ nhiệt tình của các anh, chị ở Hội đồng Anh tại Việt Nam, mọi thủ tục được thực hiện vô cùng thuận lợi. Từ lúc tôi nhận được thông báo đồng ý tài trợ từ Hội đồng Anh tại Việt Nam cho đến lúc tôi lên đường đi Anh chỉ có vài tuần.
Sáu ngày trọn vẹn ở London với lịch làm việc và thăm quan kín mít đã đem đến cho tôi rất nhiều cảm xúc. Nỗi lo lắng về bão tuyết, về cái lạnh, về rào cản ngôn ngữ nhanh chóng bị gạt bỏ khi đặt chân đến London. Ánh nắng ngập tràn, dòng sông Thames, những công viên thanh bình cùng bao nhiêu viện bảo tàng, phòng trưng bày nghệ thuật khiến tôi thấy tim mình thắt lại vì háo hức và lo lắng. Háo hức vì dù đã có danh sách các điểm phải đến, nhưng lại lo làm thế nào để có thể đi hết được. Cũng háo hức vì chương trình WOW cực kỳ thú vị nhưng lại lo không biết mình có thể hiện được bản thân và tiếng nói của Bảo tàng tại WOW Summit hay không?
Nếu so sánh con số trên 1,5 triệu phụ nữ trên toàn thế giới đã và đang tham gia hoạt động của WOW ở thời điểm hiện tại thì thấy con số đó quá nhỏ bé với số lượng trên 16 triệu hội viên Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Thế nhưng Lễ hội WOW 2018 thì thật sự hoành tráng, mang tính thực tiễn cao, đề cập đến nhiều vấn đề thiết thực của phụ nữ và thu hút sự quan tâm của nhiều người. Cá nhân tôi đã thực sự choáng ngợp vì quy mô và các chương trình trong khuôn khổ WOW Festival.
Toàn bộ vé tham dự các chương trình WOW Festival trong năm ngày từ 8 đến 12 tháng Ba đã được bán hết sạch từ hai ngày trước khi lễ hội diễn ra. Trong phiên khai mạc, nhiều người trong đó có cả những người sẽ trình bày trong các diễn đàn của WOW không còn chỗ ngồi. Họ tìm chỗ trống và tạo thành một khán phòng chật kín với toàn bộ không gian phía dưới giành cho người ngồi bệt trên sàn. Người ta cổ vũ các bài thuyết trình trong phiên khai mạc bằng những tràng pháo tay dài không dứt và đó thực sự là một sự tương tác tuyệt vời giữa người nói với người nghe.
Trước khi đến với WOW, tôi phải thú nhận rằng tôi chưa biết họ là ai, họ đã có đóng góp gì cho phụ nữ toàn cầu. Nhưng khi được nghe họ nói, tôi thực sự thấy choáng ngợp và thấy được truyền cảm hứng. Các diễn đàn của WOW hướng tới sự tri ân, chia sẻ, tôn trọng phụ nữ, hướng tới việc đem lại niềm vui cho phụ nữ và thúc đẩy sự sáng tạo trong hoạt động văn hóa nghệ thuật. WOW cực kỳ chú trọng việc trao quyền được chia sẻ cho phụ nữ, có lẽ vì vậy mà mô hình hoạt động của WOW trong những năm gần đây đã được áp dụng ở nhiều quốc gia, và rõ ràng WOW hoàn toàn có thể áp dụng một cách hiệu quả ở Việt Nam.
Các hoạt động trình diễn, thuyết trình, chia sẻ kéo dài trong suốt cả tuần lễ đều chật kín người tham gia. Ban Tổ chức WOW đã tập hợp được những người phụ nữ truyền cảm hứng nổi tiếng trên thế giới đồng hành cùng trong suốt những năm qua. Phải kể đến những nhân vật như: Jude Kelly - người sáng lập WOW; Helena Morrissey, Marieme Jamme, Halla Tomasdottir (người từng đứng thứ hai trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Iceland), ...
Từ hàng trăm chủ đề bình dị được chia sẻ ở WOW Festival, tôi đã được mở rộng tầm mắt và thích thú lắng nghe về những thách thức với phụ nữ và trẻ em gái mà ở Việt Nam cá nhân tôi chưa từng nghĩ đến: Sự xấu hổ (vốn là một cảm giác từng được sử dụng nhiều thế kỷ để kiểm soát phụ nữ); vấn đề nhà vệ sinh thân thiện với phụ nữ; cốc nguyệt san; các hình thức đấu tranh cho bình đẳng giới: từ sự phân biệt con trai và con gái trong gia đình; thái độ của xã hội đối với việc con gái/phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai, ... bên cạnh những bài thuyết trình mang tính vĩ mô hơn về nền kinh tế nữ quyền, về vấn đề phụ nữ trong chiến tranh và xây dựng hoà bình ở Syria, vấn đề lương hưu và quyền năng của phụ nữ, ... đến chia sẻ về giai đoạn phù hợp để người mẹ da đen bắt đầu giáo dục con gái mình về phân biệt chủng tộc; từ chia sẻ về cốc nguyệt san giúp bảo vệ sức khoẻ phụ nữ, bảo vệ môi trường đến phần giới thiệu những cuốn sách cực kỳ hữu ích về vấn đề giới.
Nội dung các chương trình tại WOW Festival một lần nữa khẳng định rõ rằng: Đấu tranh cho bình đẳng giới là cuộc chiến tự thân của mỗi người. Tuy nhiên, không dễ gì để nhiều người phụ nữ phá vỡ sự im lặng hay tự đứng lên để bảo vệ bản thân, đấu tranh chống lại sự bất bình đẳng, chính vì vậy mà cơ hội được nói, được chia sẻ cần được trao cho tất cả mọi người. Thông qua các chương trình biểu diễn nghệ thuật của WOW Festival, tôi cũng đã được nghe tiếng nói của nhiều phụ nữ từ nhiều hoàn cảnh khác nhau chia sẻ câu chuyện của họ. Những câu chuyện mang tính cá nhân nhưng chạm đến trái tim của người nghe, khiến họ tìm thấy những điểm tương đồng giới để cảm thông sâu sắc và thấy được trách nhiệm của mình trong cuộc đấu tranh cho bình đẳng giới.
Trong khoảng thời gian ngắn ngủi của WOW Summit, tôi đã kịp chia sẻ những tiềm năng và thực tiễn hoạt động của Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam cũng như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Rõ ràng Hội và Bảo tàng có rất nhiều tiềm năng để áp dụng linh hoạt mô hình hoạt động của WOW nhằm hướng tới mục tiêu bình đẳng giới ở Việt Nam. Tôi không dám chắc mình đã học hỏi được nhiều, nhưng rõ ràng nguồn cảm hứng tôi tiếp nhận được từ chuyến đi, những kinh nghiệm thực tiễn tôi học hỏi được từ London, những dự định tôi đã và đang đưa vào thực tiễn công việc của mình... khiến tôi hoàn toàn tự tin mà nói rằng tôi đã không phụ những tấm chân tình tôi nhận được từ Hội đồng Anh tại Việt Nam, từ Bảo tàng, từ bao nhiêu con người đã nhiệt tình giúp đỡ để tôi có được những cảm nhận tuyệt vời này.
Tôi hy vọng nhịp cầu vừa được kết nối giữa chúng tôi và WOW London sẽ còn được nối dài và đem lại những đóng góp thiết thực cho sự nghiệp thu hẹp khoảng cách giới, đấu tranh vì bình đẳng giới cho phụ nữ Việt Nam.