Có một quan điểm trong giáo dục rằng: mỗi học sinh sẽ có một cách học khác nhau và việc của giáo viên là phải điều chỉnh cách dạy của mình theo cách học của học sinh. Tuy nhiên, Carol Lethaby, giáo viên tiếng Anh tại Hội đồng Anh lại cho rằng đây không thực sự là một quan điểm khả thi. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu lí do vì sao và có phương pháp học tiếng Anh nào khác dành cho người học trong bài viết dưới đây.
“Learning style” – “Phong cách học tập” là gì?
Mỗi học viên tiếng Anh thường thể hiện cách mà họ muốn nhận thông tin thông qua các hoạt động như: đọc, nghe hoặc làm bài tập. Ví dụ: có người thích học bằng cách nghe nhưng cũng có học viên thích học tiếng Anh bằng cách luyện nói, v.v... những điều này được gọi là "learning style” - phong cách học tập. Nhiều giáo viên tin rằng việc đánh giá “phong cách học tập” của học viên và thay đổi cách dạy của giáo viên để phù hợp với sở thích của người học là một phương pháp học tiếng Anh hiệu quả giúp cải thiện việc học. Nhưng dưới đây là ba lý do để chúng ta suy nghĩ lại về phương pháp này.
1. Hiểu sai cách não bộ xử lý thông tin
Đa phần, chúng ta cho rằng người học sẽ tiếp thu thông tin bằng thị giác, thính giác và các hoạt động khác trong giờ học. Và mỗi người sẽ sử dụng các giác quan này để tiếp thu thông tin theo những cách khác nhau cho dù đó là thông tin gì đi chăng nữa. Nhưng thực tế thì não bộ lại không hoạt động như vậy, vì với mỗi thông tin khác nhau, não chúng ta sẽ xử lý ở trong các khu vực khác nhau, chứ không phải thông qua các giác quan tiếp nhận thông tin và xử lý cùng lúc trong một vùng não.
Bộ não được liên kết với nhau rất chặt chẽ, đến mức ngay khi một phương thức (ví dụ: thị giác, thính giác) được kích hoạt, những phương thức khác cũng cùng lúc được kích hoạt tương tự cho dù chúng ta không có ý định sử dụng chúng. Nghĩa là sẽ có những người thích tiếp nhận thông tin bằng thị giác hoặc thính giác,… nhưng các nhà khoa học nói rằng: điều này không liên quan gì đến cách não bộ xử lý thông tin và ghi nhớ những kiến thức mà ta tiếp nhận.
Làm thế nào để nói tiếng Anh thật tự tin? - sách hướng dẫn miễn phí - Mọi thứ bạn cần để giúp con mình tự tin khi nói tiếng Anh
Tải sách hướng dẫn
2. “Learning style” không có tính nhất quán
Nhà nghiên cứu Krätzig và Arbuthnott đã thực hiện một cuộc nghiên cứu về “learning style”. Đầu tiên, họ chia người học thành ba nhóm: người học bằng thính giác, người học bằng thị giác, và người học bằng hai cách kết hợp.
Đầu tiên là yêu cầu những người tham gia điền vào một bảng câu hỏi đã được các nhà khoa học chuẩn bị sẵn. Tiếp theo, học viên tự đánh giá mình là người học bằng thính giác hay thị giác hoặc cả hai cách.
Kết quả là có ít hơn 50% câu trả lời trong bảng câu hỏi và bảng tự nhận xét khớp nhau. Ví dụ: học viên tự nhận xét mình là người tiếp thu thông tin tốt bằng thị giác nhưng các câu trả lời trong bản khảo sát thì lại thiên về người học bằng thính giác nhiều hơn, v.v... Điều này dẫn đến kết luận rằng: “learning style” không thực sự thống nhất và đáng tin cậy.
3. Không có bằng chứng về việc điều chỉnh “learning style” sẽ cải thiện việc học
Trong kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học còn cho biết thêm về các câu trả lời của học viên trong bảng câu hỏi đều không liên quan gì đến việc người học tiếp thu tốt kiến thức bằng cách nào.
Tuy nhiên, một bộ phận trong giáo dục vẫn còn quan niệm rằng: nếu giáo viên điều chỉnh cách dạy theo sở thích tiếp nhận thông tin của học viên thì việc học sẽ được cải thiện.
Một nhóm các nhà nghiên cứu khác của Rogowsky và các đồng nghiệp đã thực hiện lại nghiên cứu này theo một cách khác, đó là điều hành một nhóm học viên. Cuối cùng họ cũng thừa nhận rằng không tìm thấy mối quan hệ nào giữa “learning style” và khả năng tiếp thu thông tin thực tế của người học. Việc giảng dạy theo sở thích của người học không cải thiện được việc học.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, phương pháp dạy theo “learning style” của người học lại có thể áp dụng rất tốt trong các lớp học tiếng Anh cho người mới bắt đầu. Patricia Harries đã khảo sát 332 giáo viên dạy trong năm 2015 và 2016, nhận thấy rằng 90% trong số đó nhận thấy phương pháp này giúp học viên cải thiện rất nhiều. Nhưng khi học viên có trình độ tiếng Anh tốt thì không nên áp dụng phương pháp này.
Giáo viên có thể làm gì để cải thiện việc học cho học sinh?
Có rất nhiều phương pháp giảng dạy chưa được các nhà nghiên cứu khai thác. Ví dụ như: sử dụng kiến thức cũ của người học để giúp họ học những điều mới cũng là một phương pháp học hiệu quả. Những gì học viên đã biết trước đó, sẽ có tác động mạnh mẽ đến cách họ sẽ tìm hiểu những điều mới vì lúc này bộ não được kích hoạt để giúp chúng ta kết nối thông tin. Mối liên hệ giữa kiến thức cũ và cách mà bộ não hoạt động là một lĩnh vực nghiên cứu mới, nhưng mang nhiều ý nghĩa cho ngành giáo dục. Tìm hiểu những gì người học đã biết - và giúp họ tạo mối liên hệ giữa thông tin cũ và thông tin mới - là một cách tốt để giúp học sinh học hỏi cũng như cải thiện việc học.
Giáo viên nên dành thời gian lắng nghe những gì người học mong muốn, nhưng đừng quên rằng điều này không liên quan gì đến “learning style”, mà chỉ để giúp học viên củng cố kiến thức cũ và tìm hiểu tiếp thu thêm nhiều kiến thức mới.