Trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay, nhu cầu giao tiếp giữa các nước được thúc đẩy mạnh mẽ. Điều này khiến cho tiếng Anh ngày càng trở nên phổ biến và trở thành ngôn ngữ quốc tế. Nhưng không phải người học tiếng Anh nào cũng có thể nói tốt ngoại ngữ này, trong bài viết dưới đây, Hội đồng Anh sẽ giúp chúng ta một vài cách học tiếng Anh hiệu quả.
Tiếng Anh toàn cầu là gì?
Hiện nay, thuật ngữ "tiếng Anh toàn cầu" (global English) đang được sử dụng ngày càng nhiều và tiếng Anh đang được nói ở khắp mọi nơi trên thế giới, từ những người có chung một quốc tịch và chung một tiếng mẹ đẻ cho đến những người đến từ các quốc gia khác nhau và nói những ngôn ngữ khác nhau. Đa phần đều giao tiếp với nhau bằng ngôn ngữ quốc tế này.
Tiếng Anh ngày nay không chỉ được nói bởi những người bản ngữ đến từ các nước như: Anh, Bắc Mỹ, Úc, New Zealand mà tiếng Anh còn đã và đang được sử dụng giữa những người không phải là người bản xứ trong các quốc gia như: Ấn Độ, Philippines, Singapore, v.v... Chính vì điều này, tiếng Anh được công nhận là một "ngôn ngữ quốc tế" (English as an International Language - EIL) được dùng rộng rãi trên thế giới với hơn 1,5 tỷ người hiện đang sử dụng mỗi ngày.
Sự tác động của EIL trong việc phát âm?
Sự xuất hiện của nhiều loại "tiếng Anh quốc tế" khác nhau đã khiến một số nhà ngôn ngữ học đặt câu hỏi xoay quanh việc sử dụng các mô hình phát âm của người bản ngữ trong giảng dạy tiếng Anh. Họ tranh luận rằng: giọng của người bản ngữ không nhất thiết phải là giọng nói dễ hiểu hoặc phù hợp nhất đối với người nước ngoài đang học tiếng Anh.
Liên quan đến tính dễ hiểu trong việc phát âm, chúng ta cần xác định xem đặc điểm phát âm nào là quan trọng và đặc điểm nào là không quan trọng để những người ngoại quốc nói tiếng Anh có thể hiểu ý lẫn nhau. Tuy vậy, đối với người bản ngữ đây không phải là những yếu tố quan trọng.
Trong nghiên cứu của tiến sĩ Jennifer Jenkins, giảng viên đại học trường King's College (London) đã phân tích sự tương tác giữa những người nói tiếng Anh không phải là người bản ngữ, mục đích là để tìm ra đặc điểm phát âm nào là cần thiết và không cần thiết để có một cách phát âm chung, dễ hiểu cho mọi người. Những phát hiện đã hình thành nên các nguyên tắc phát âm quan trọng trong việc giảng dạy, được gọi là "Lingua Franca Core". Các đặc điểm chính của Lingua Franca Core bao gồm:
- Tất cả các phụ âm đều quan trọng ngoại trừ âm -th như trong từ: thin - this.
- Các phụ âm ở đầu và ở giữa các từ đều rất quan trọng. Ví dụ: phụ âm trong từ string
- Sự khác nhau giữa các nguyên âm dài và ngắn rất quan trọng. Ví dụ: sự khác biệt giữa các nguyên âm trong từ: sit - seat.
Trọng âm trong câu cũng rất cần thiết. Ví dụ: "My son uses a computer" (con trai tôi sử dụng máy tính) là một câu trần thuật trung lập về một sự kiện. Nhưng nó sẽ mang ý nghĩa khác nếu người nói nhấn trọng âm: "my SON uses a computer" - nhấn mạnh đến người sử dụng máy tính.
Mặt khác, có một số phần thường hay được dạy trong các khóa học phát âm tiếng Anh nhưng dường như lại không cần thiết trong các tương tác EIL. Đó là:
- Âm th (xem ở trên)
- Chất lượng nguyên âm, tức là sự khác biệt giữa các nguyên âm mà không liên quan đến độ dài, ví dụ: một người nói tiếng Đức có thể phát âm /e/ trong từ chess giống như một âm /a/ trong từ cat
- Các từ như to, of, from có nguyên âm thường được phát âm như các schwa (âm /ə/) thay vì được phát âm đầy đủ
- Trong nối âm, âm cuối của một từ được thay đổi giống với âm đầu tiên của từ tiếp theo, ví dụ: red paint trở thành reb paint
- Nhấn trọng âm của từ
- Cách lên, xuống giọng
- Thời gian nhấn âm
Tuy vậy, đối với người bản ngữ, thì tất cả những điều này lại được xem là quan trọng trong khi nghe vì chúng giúp cho việc nghe dễ dàng hơn thông qua cách phát âm đúng.
Những điều cần lưu ý khi học phát âm tiếng Anh
Khi học viên học tiếng Anh nhằm mục đích sử dụng trong môi trường quốc tế với những người không phải người bản ngữ. Họ nên được lựa chọn cách học phát âm để phù hợp với EIL hơn so với việc học qua các giáo trình phát âm truyền thống. Cho đến nay, mục tiêu của việc dạy phát âm là rèn luyện cho người học có được một giọng nói càng giống người bản ngữ càng tốt. Nhưng đối với giao tiếp EIL, đây không phải là giọng nói dễ hiểu nhất và nếu nhấn âm sai trong quá trình nói có thể khiến cho việc giao tiếp trở nên khó khăn hơn đối với những người không phải người bản xứ.
Nhấm âm không chỉ giúp người nghe dễ hiểu mà còn mang ý nghĩa về mặt xã hội. Người bản ngữ có những chất giọng khác nhau bởi vì nó tùy thuộc vào khu vực nơi họ được sinh ra và nơi họ đang sinh sống. Điều này cũng xảy ra tương tự ở những người nói tiếng Anh nhưng không phải là người bản ngữ.
Tóm lại, người học nên được tiếp xúc nhiều với các giọng tiếng Anh không chính thống (Anh-Ấn, Anh-Úc, v.v...) trong các lớp học phát âm để có thể hiểu chúng dễ dàng ngay cả khi người nói không có kỹ năng phát âm tốt. Đối với EIL, điều này quan tọng hơn nhiều so với việc học theo các lớp giao tiếp có người bản ngữ.
Tham khảo thêm: Cách học tiếng Anh giao tiếp hiệu quả của Hội đồng Anh